Ağustos ayında 7 saat aralıksız gezdiğim Berlin Pergamon Müzesi ve Neues Müzesi benim için müthişti. Gitmeden önce hazırlık yapmıştım ama o kadar büyük alan o kadar fazla eser var ki çoğunu müzede dinlediğim sesli rehber, eserlerin yanındaki açıklamalardan not aldım ve sonrasında araştırarak öğrenmeye çalışıyorum, benim #küçükmutluluklarım 😉
Pergamon No 1, Arami Hükümdarları; ZincirliHöyük eserlerinden seçtiklerim
Zincirlihöyük, Gaziantep İslahiye ilçesinin kuzeyinde yer alan bir höyük. Eski adı Asurca Sam’al, Aramca Bit Gabbar. Geç Hitit döneminin metropollerinden ve kraliyet merkezi olarak bilinmekte. Geç Hitit Devletlerinden Sam’al Krallığı, Aremilerin yönetimine giriyor, Kral Kilamuwa (MÖ 832-810) en parlak dönemi. MÖ 743’te de Asur İmparatorluğu’na bağlanıyor.
Zincirlihöyük’teki ilk incelemeler 1883’te Osman Hamdi bey tarafından yapılmış. 1888 ve 1902 yılları arasında aralıklı olarak Alman Şarkiyat Enstitüsü tarafından kazılar yapılmıştır.
Bu eserlerin nasıl Berlin Müzesi’nde sorusu görselde mevcut. 19. yy sanayileşme döneminde Alman İmparatorluğu’nun doğa / beşeri bilimlerine verdiği destek artıyor ve Alman İmparatoru’nun Sultan II. Abdülhamid ile ilişkileri sayesinde işbirliği başlıyor. Osman Hamdi Bey’in eserlerin kaçak ihracatını önlemek için hazırladığı kanuna rağmen imparator ve padişah arasındaki sözleşmeler ve gizli anlaşmalarla eserler Berlin’e götürülüyor. (Kısaca biz değerini bilmemişiz ve kıymetini bilenler kapmış 😞)
Kral Kilamuwa’ya ait olan üstteki yazıt resmi dil Aramice olmasına rağmen Fenike dilinde yazılmıştır, Anadolu’daki en eski Fenike dilindeki yazıttır. Kilamuva’nın adı Luvi dilindedir, hükümdar isimlerinin Luvi dilinde olmasına rağmen bulunan yazıtların hiçbiri Luvi’ce değildir. Bu da bölgeye belki de Toroslar üzerinden göç etmiş Anadolu kökenli ve Luvice konuşan bir halkın politik ve kültürel baskınlığını gösteriyor.
Hadad Heykeli ve Panamuwa Yazıtı (Alıntı ⬇️)
Heykel 1890’da Felix von Luschan ve Alman ekibi tarafından bulunmuştur. Bazalt taştan oyulmuş, yüksekliği 3,54 metre, omuz kısmı 1,13 metre ve en alt kismi 0,92 metre genişliğindedir. Heykelin alt yarısının ön yüzünde Arami alfabesiyle Sam’al lehçesinde yazılmış 34 satırlık bir yazıt vardır. Boynuzlu şapka ve yazıtın içeriği, bunun yerel Fırtına Tanrısı Hadad’ın bir heykeli olduğunu belirtmektedir. Yazıtta, Kral I. Panamuwa kraliyet nekropolünde bu Hadad heykelini nasıl diktiğini ve bir tapınak inşa ettiğini anlatır. Haleflerinden onu unutmamalarını, adaklar sunmalarını ve ruhunun sonsuza dek tanrılarla yaşamasına yardım etmelerini ister.
Esarhaddon Zafer Stelesi
The Sam’al kralı Barrakib tahtında otururken tasviri. Önündeki görevli kolunun altındaki yazı tahtasından anlaşıldığı üzere bir yazman olmalıdır. Üst soldaki Aramice yazı “Ben Panamuwa’nın oğlu Barrakib” ve ay simgesinin sağ yanında “Efendim, Harran’ın tanrısı Ba’al” şeklinde okunur ve Harran şehrinin Ay tanrısını belirtmektedir.
Blogger 📝
